Angel in the house

Door Emmie Muller

In een grootse installatie, gelardeerd met tekeningen en videobeelden, neemt Ellis Scheer het publiek mee naar de eerste helft van de vorige eeuw, om de maatschappelijke rol van de vrouw, toen en nu, aan de kaak te stellen.

In deze installatie heeft vrijwel de gehele inrichting van de galerie een metamorfose ondergaan en zijn we aanbeland in1920. In dit sprookjesachtige huis waart bovendien een geheimzinnige engel rond… Het maken van een installatie met een dergelijke omvang als deze, ontstaat niet zomaar.

 Ellis Scheer is haar beeldende loopbaan begonnen als tekenaar. Haar houtskool – en pastelkrijttekeningen liggen aan de basis van haar huidige werk. Haar vader is een goochelaar, een Hans Klok avant la lettre, waardoor zij op jonge leeftijd in aanraking komt met de wereld van het toneel en wat zich achter de schermen afspeelt. Het verplaatsen in en het oproepen van een andere werkelijkheid heeft haar sindsdien niet meer losgelaten en is gaandeweg de sleutel geworden van haar beeldende kunst.

Het is daarom niet verwonderlijk dat Scheer kiest voor een thema dat gelinkt is aan de podiumkunsten. In oude filmbeelden, uit de vorige eeuw, treft zij een wereld aan waarin zij zich kan verplaatsen en verliezen. Scheer start een onderzoek en verzamelt stills uit oude romantische Hollywoodfilms. Scènes, waarin het omfloerste licht de interactie tussen acteur en actrice dramatisch weet te versterken, hebben haar voorkeur. In een  weergaloze en realistische tekenstijl weet Scheer het origineel dicht te benaderen. Zij toont zich in deze vooral als een onderzoeker, want het nabootsen van beelden die door andere kunstenaars zijn gemaakt genereert inzicht en begrip. Scheer haalt de losse still uit de context van het grotere verhaal, waardoor elke tekening voor meerdere verhaallijnen vatbaar is, voor nog meer verborgen werelden. 

In eerste instantie richt Scheer zich vooral op het portret. Daarna wordt de ruimte waarin de scène zich afspeelt erbij betrokken. De keuze om uit het platte vlak te breken en de drie-dimensionale ruimte op te zoeken, is dan nog maar een kleine stap. Scheer besluit om ruimtelijke installaties te gaan maken en videofilms. Aan het maken van de film gaat een gedegen onderzoek vooraf. Hierin doet ze alles zelf: het maken van de kleding en het lichtplan, het script, de grime, het inleven in de rol, de regie, het filmen en tenslotte de editing. Niets in dit proces wordt aan het toeval overgelaten. Om een significant voorbeeld te noemen: in de video met de stofzuigende vrouw in Angel of the house is het huishoudschort dat zij draagt zelf gemaakt naar een origineel patroon uit de jaren twintig.

Het zijn dit soort details die maken dat alles wat Scheer aanraakt geloofwaardig en overtuigend overkomt. Zo ook in de installatie Angel in the House waarin de vintage meubels en accessoires zorgvuldig en in een juist historisch perspectief zijn geplaatst. Scheer lardeert de inrichting op geraffineerde wijze met haar tekeningen en weet de daarin aanwezige beklemmende sfeer ook in het ‘echt’ door te trekken en te versterken. De beamers voor de videobeelden staan verdekt opgesteld en verhogen daarmee het unheimische gevoel. Het is alsof je door de set van een spannende film wandelt. De enige plek die nog aan de galerie doet herinneren is het witte plafond, wat je moeiteloos kan associëren met het ‘witte doek’. Dit heeft Scheer met opzet zo gedaan om een relatie te leggen tussen de geschiedenis en het heden. 

De magie van het nabootsen, het navertellen, de geschiedenis herschrijven. Dat is wat Scheer in deze installatie laat zien. Door een wereld op te roepen uit de vorige eeuw en daarin in te zoomen op de rol van de vrouw, confronteert zij zichzelf en haar publiek met wat er heden ten dage maatschappelijk van vrouwen wordt verwacht. Scheer is zich uiterst bewust van de wijze waarop zij zich presenteert aan de buitenwereld. Er is geen vrouw die zich niet bekommert om haar uiterlijk. Om te begrijpen waarom dat zo is zoekt zij in de geschiedenis naar antwoorden. Ze gaat in gesprek met haar moeder en andere vrouwen uit die generatie  en ontdekt de onderdrukking van de vrouw in een tijd die nog niet eens zover achter ons ligt. Verbaasd en ontgoocheld, is zij dankbaar voor de verworven vrijheden die moderne vrouwen nu als vanzelfsprekend ervaren. De installatie is een ode aan de voormoeders die het pleit hebben beslecht. Ellis Scheer vindt ruimte innemen nog steeds lastig, maar met deze installatie is zij daar uitstekend in geslaagd.